İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, aralarında Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın da olduğu heyetiyle birlikte içinde bulunduğu helikopterin düşmesi sonucu hayatını kaybetti. İran Anayasası’nın 131’inci maddesi, cumhurbaşkanının ölümü durumunda cumhurbaşkanının seçilememesi hallerinde, ülkenin dini liderinin (Ali Hamaney) atamasıyla, birinci cumhurbaşkanı yardımcısının cumhurbaşkanının yetki ve sorumluluklarını devralmasını öngörüyor. Bu sebeple, cumhurbaşkanlığı görevine geçici olarak 68 yaşındaki Muhammed Muhbir’in geçmesi bekleniyor.
Reuters haber ajansının aktardığına göre, İran’ın geçici cumhurbaşkanı olması beklenen Muhammed Muhbir, bu pozisyonda, meclis başkanı ve yargı erkinin başkanıyla birlikte üç kişilik bir konseyin parçası olacak. Bu konsey, Reisi’nin ölümünün ardından 50 gün içinde yeni bir Cumhurbaşkanlığı seçimini organize etme görevini üstlenecek. Peki, geçici cumhurbaşkanı olması beklenen Muhammed Muhbir kimdir?
EKİM AYINDA MOSKOVA’YA GİDEN HEYETTE YER ALDI
1 Eylül 1955 tarihinde dünyaya gelen Muhbir, hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı Reisi gibi, ülkenin dini lideri Ali Hamaney’e yakın bir isim olarak biliniyor. Muhbir, Reisi 2021 yılında Cumhurbaşkanı seçildiğinde, kendisinin birinci cumhurbaşkanı yardımcısı olmuştu.
O dönemde Reuters’a konuşan kaynakların verdiği bilgiye göre, Muhbir, ekim ayında Rusya’nın başkenti Moskova’yı ziyaret eden, İranlı yetkililerden oluşan heyetin bir parçasıydı. İddiaya göre, o ziyarette, İran’ın Rusya ordusuna karadan karaya füze ve daha fazla insansız hava aracı tedarik etmesi konusunda anlaşmaya varılmıştı. Aynı ekipte, Devrim Muhafızları Ordusu ile Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nden de yetkililer vardı.
MUHBİR, SETAD BAŞKANLIĞI DA YAPTI
Muhbir, daha önce ayrıca İran’ın dini lideri Hamaney’e bağlı olan bir yatırım fonu olan Setad’ın başkanıydı. Avrupa Birliği (AB), 2010 yılında, ‘nükleer veya balistik faaliyetlere’ katıldıkları iddiasıyla bir dizi İranlı isim hakkında yaptırım kararı aldı, bu yaptırım listesinde Muhbir’in de adı vardı. Muhbir’in ismi, iki yıl sonra yaptırım listesinden çıkarıldı.
ABD’nin Hazine Bakanlığı da 2013 yılında Setad ve gözetimi altındaki 37 şirketi yaptırım listesine ekledi. Tam adı ‘Setad Ejraiye Farmane Hazrate Emam’ olan Setad, İran İslam Cumhuriyeti’nin kurucusu Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin emriyle oluşturulmuştu. Söz konusu emirde, yetkililerin, 1979 İran ‘İslam Devrimi’nin ardından terk edildiği iddia edilen mülkleri satması ve idare etmesi öngörülüyordu. Aynı emre göre, elde edilen gelirlerin büyük bir kısmı ‘hayır işlerinde’ kullanılmak üzere kanalize edilecekti.
ŞİMDİ NE OLACAK?
İran Anayasası’nın 131’inci maddesi, cumhurbaşkanının ölümü halinde cumhurbaşkanının seçilememesi hallerinde, ülke liderinin (Ali Hamaney) atamasıyla, birinci cumhurbaşkanı yardımcısının cumhurbaşkanının yetki ve sorumluluklarını devralmasını öngörüyor. Meclis başkanı, yargı erki başkanı ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan kurul, yani yasama, yürütme ve yargı başkanları, yeni bir cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içerisinde seçilmesi için süreci düzenlemekle yükümlü.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
